Wstęp
W ostatnich latach można zaobserwować masowe występowania zachowania organizmu ludzkiego predysponujące do występowania alergii pokarmowej. Z jej powodu cierpi duża część społeczeństwa, najczęściej niemowlęta, dzieci oraz młodzież. Według danych europejskich, występowanie alergii pokarmowej u dzieci i młodzieży przekracza już przedział 0,3-7,5% całej populacji europejskiej. Alergia pokarmowa jest trzecią co do częstości występowania chorobą alergiczną, zaraz po uczuleniach na pyłki i roztocza. Tak więc alergie i nietolerancje pokarmowe można nazwać również dolegliwościami cywilizacyjnymi. Zagrożeniem dla człowieka jest ewolucja w zakresie żywienia człowieka i żywności, a przede wszystkim wprowadzanie nowych technologii, korzystanie w coraz większym stopniu z żywności wysokoprzetworzonej gotowej do spożycia oraz zanieczyszczenie środowiska. Według Naturopaty Jacka Wikarskiego dodatkowym czynnikiem obciążającym organizm jest ekspozycja na zarodniki grzybów pleśniowych oraz ich metabolity takie jak β-glukany i mikotoksyny, które wywierać mogą działanie immunosupresyjne lub drażniące i w ten sposób promować zaburzenia w układzie oddechowym. Jak podkreśla Wikarski medycyna konwencjonalna nie zwraca szczególnej uwagi na antygeny grzybów pleśniowych mogących stymulować wytwarzanie specyficznych IgE u osób atopowych, co przejawia się pojawieniem lub pogorszeniem kataru alergicznego lub astmy oskrzelowej. Według Naturopaty najczęstszymi objawami przy kontakcie osoby alergicznej z antygenem grzyba inhalacyjnego są: katar, kaszel, drapanie w gardle, specyficzna chrypka, a nawet łzawienie oczu. Często pojawia się u badanych przerost migdałka gardłowego oraz nawracające infekcje. Obserwuje się nader często problemy zatokowe oraz astmatyczne.
Do najważniejszych czynników środowiskowych ryzyka rozwoju alergii należą:
- ekspozycja na alergeny pokarmowe
- szkodliwe nawyki żywieniowe, karmienie niemowlaków sztucznymi mieszankami mlecznymi, wczesne wprowadzanie do pożywienia niemowlaków stałych produktów, niewłaściwy sposób odżywiania się kobiet w ciąży oraz podczas laktacji
- siła alergenowa białek pokarmowych w tym białka mleka krowiego (kazeiny)
- wielkość ekspozycji na alergen
- indywidualna predyspozycja do choroby
- bierne palenie
- alergeny wziewne i inhalacyjne w tym pyłki oraz grzyby pleśniowe
- zakażenia przewodu pokarmowego
- nieświadome narażenie na alergeny
- dokarmianie niemowlaków mieszankami mlecznymi
- dodawanie do posiłków w dużych ilościach produktów alergennych np. jaj, soi, orzechów
- brak karmienia piersią
Na skutek powyższych działań i czynników coraz częściej obserwuje się niepożądane reakcje organizmu na składniki zawarte w żywności. Odsetek ludzi, u których obserwowane są reakcje ogólne organizmu, nadwrażliwości lub stany umiejscowione w różnych układach i narządach ciągle wzrasta. Jednakże poznanie wszystkich czynników ryzyka chorób alergicznych i innych niepożądanych nadwrażliwości pokarmowych wymaga jeszcze dalszej obserwacji. Alergia to odbiegające od normy (nadmierna, niewspółmierna do bodźca) reakcja układu immunologicznego na specyficzny związek (antygen), na który dany organizm się uczulił.
W porę dostrzec objawy
Wiele alergii miałoby łagodniejszy przebieg, gdyby udało się w porę dostrzec jej objawy. Nie jest to łatwe, ale uważna obserwacja dziecka z pewnością pomoże. Objawy mogą być widoczne już po urodzeniu nawet w pierwszym dniu życia, ale najczęściej pojawiają się pomiędzy 3 a 6 miesiącem życiu lub tuż po poddaniu niemowlaka szczepieniom. Poniższe objawy mogą świadczyć o alergii, obserwować więc należy dziecko bardzo uważnie.
- such skóra
- ciemieniucha
- świąd skóry
- zmiany skórne w szczególności na twarzy, brzuszku oraz na powierzchniach zgięciowych
- katarek
- często zatkany nos lub głębokie furczenie w nosie
- podkrążone oczy z naciekami
- częste infekcje górnych dróg oddechowych
- przerost migdałka
- zapalenie uszu
- czerwone oczy
- wzdęcia i zaparcia
- nieprawidłowe stolce (luźne, zielonkawe o nieprzyjemnym zapachu)
- cuchnące bączki
- przelewanie w brzuszku
- nadpotliwość w szczególności w czasie snu
- kolki
- zmiany w zachowaniu (niespokojny sen, częsty płacz, nerwowość)
- mały przyrost wagi lub wzrostu
- nieprzyjemny zapach z ust
Objawy alergii u każdego pacjenta mogą być nietypowe. Mały Staś często ulewał co później okazało się, że było uczuleniem na laktozę zawartą w mleku krowim. Adaś miał nieprawidłowy zielonkawy i wodnisty stolec co było reakcją na gluten zawarty w zbożach, które jadła karmiąca matka. Natalia łapała infekcję za infekcją, zdiagnozowano przerost migdałka gardłowego oraz częste zapalenie uszu. Jak się okazało uczulona była na alergeny inhalacyjne grzybów i pleśni. Jeżeli u twojego dziecka występują jakiekolwiek niepokojące objawy warto poddać dziecko diagnostyce którą przeprowadzić można nawet u niemowlaka. Więcej o metodzie na stronie www.alergikus.pl . Jak podaje Naturopata specjalizujący się w dietetyce Jacek Wikarski (nie związany z farmacją i zawodem lekarza) należy pamiętać że nawet po wygaszeniu “odczuleniu” alergenu i zastosowaniu diety karencyjnej i tak jesteśmy “alergikami” do końca życia. Samo odczulenie “wygaszenie” pozwala na ponowne wprowadzenie alergenu do codziennego jadłospisu przy jednoczesnej poprawie zmian skórnych. Możemy natomiast po jakimś czasie zacząć reagować jako osoba alergiczna i nadwrażliwa na inny alergen pokarmowy.
Nie zawsze alergia
Czasami zbyt pochopnie niektórzy diagnozują objawy chorobowe jako alergię. Bez wykonania odpowiedniej diagnostyki to tylko przypuszczenia. Czasami przy objawach typowo alergicznych mogą występować:
- pasożyty
- nadkażenia bakteryjne
W kierunku pasożytów można wykonać łatwy i szybki oraz bezinwazyjny test. Więcej na www.holismedica.pl
A jednak alergia
Jeśli u twojego dziecka zdiagnozowano alergię pokarmową, a jesteś mamą karmiącą, musisz przejść na dietę eliminacyjną którą najlepiej skonsultować z dietetykiem. Na początku trzeba wyeliminować pokarmy na które jest uczulone dziecko. I tu należy przyjąć postawę detektywa, ponieważ alergeny mogą być ukryte w bardzo różnych produktach – czytaj dokładnie etykiety, dzwoń do producentów i importerów, rób wszystko, by poznać dokładny skład danego produktu.
Lista najczęściej uczulających produktów:
- mleko (białko mleka krowiego oraz laktoza) i jego przetwory oraz białka mleka znajdujące się w różnych produktach: wędlinach, pieczywie, ciastkach, bułkach, płatkach śniadaniowych, słodyczach etc.
- soja i lecytyna sojowa
- kukurydza
- pszenica po jej modyfikacji
- gluten
- jaja, także te „ukryte“ w produktach spożywczych (pieczywo, makarony, żółte sery (sic!), ciastka itp.)
- owoce tropikalne i cytrusy: kiwi, pomarańcze, cytryny, grejpfruty itp.
- kakao
- orzechy
- drożdże
W diecie pozbawionej mleka krowiego chodzi nie tylko o usunięcie z pożywienia mleka i jego przetworów takich jak sery czy jogurty, ale pełne wyeliminowanie tzw. ”informacji mlecznej”. Pod tym hasłem rozumiemy biofizykalne drgania, którymi charakteryzują się wszystkie substancje, przy czym każda z nich posiada własne „specyficzne” spektrum drgań. Jest to tzw. ”biofizykalny kod”. Okazuje się, że u wielu pacjentów nadwrażliwość na alergeny może być na tyle duża, że już sam kontakt z niematerialną informacją pod postacią specyficznych drgań substancji, może wywołać silne lub bardzo silne reakcje. Ma to szczególnie duże znaczenie w przypadku chorych z neurodermitis. Pełna eliminacja wszelkiego rodzaju „informacji mlecznej” jest niezwykle trudna dla pacjentów z alergią mleczną. Tekst ten przybliża jedynie pojęcie ścisłej karencji mlecznej i przedstawia tylko ogólny zarys postępowania w takich przypadkach. Każdorazowo konieczne jest jednak duże wyczucie i rozwaga. Alergia na mleko krowie (obcogatunkowe białko) jest uczuleniem na składniki białkowe mleka (kazeinę, laktoalbuminę, laktoglobulinę). Zdarzają się także nietolerancje cukru mlecznego – laktozy. Nie są znane nietolerancje tłuszczu mlecznego dlatego też uczulony na mleko krowie dobrze toleruje śmietanę lub masło. Objawy alergii na mleko krowie mogą się zmieniać co do miejsca i formy występowania. Części ciała, gdzie uwidacznia się uczulenie u poszczególnych osób mogą być bardzo różne. Najczęściej objawy pojawiają się na skórze (AZS atopowe zapalenie skóry) lub w formie zaparć czy biegunek. U niemowląt i dzieci alergia na mleko krowie często jest przyczyną niepokoju i skłonności do wzdęć. Badania wskazują, iż u prawie połowy “płaczliwych dzieci” istnieje nietolerancja na mleko krowie.
Dieta
Należy podkreślać, że kobiety z rodzin obciążony atopią lub posiadające już dzieci wykazujące alergie na pokarmy, powinny podczas laktacji zachować dietę zaleconą przez specjalistę. Udowodniono, że dziecko może uczulić się na pokarmy już w życiu płodowym, kiedy nie wytworzy immunotolerancji na pokarm. Ale nie ma podstaw do stosowania diety hipoalergicznej przez kobiety ciężarne (może to jej zaszkodzić), jak to wskazane jest u karmiących.
Dlaczego podczas laktacji kobiety z rodzin obciążony atopią lub posiadające już dzieci wykazujące alergie na pokarmy, powinny przestrzegać odpowiedniej diety? Alergeny z mleka krowiego przechodzą do mleka kobiecego i w ten sposób niemowlę może uczulać się na różne alergizujące białka – wszystkie najczęściej wywołujące alergię i opisane poniżej. Niemowlęta są szczególnie predysponowane do rozwoju alergii pokarmowej dlatego, że ich przewód pokarmowy, niedojrzały morfologicznie i czynnościowo, jest miejscem pierwszej odpowiedzi odpornościowej. Poza tym, zarówno odpowiedź immunologiczna, tak i zarówno miejscowa u niemowlęcia jest tez niedojrzała. Dlatego, w rodzinach dużego ryzyka (atopowych) zaleca się:
- kobiety powinny unikać mleka, jaj, orzechów w okresie karmienia piersią (powinno się pamiętać wówczas o przyjmowaniu preparatów wapnia);
- karmienie piersią powinno stanowić jedyne pożywienie niemowląt przez 6 miesięcy
- niemowlęta żywione w sposób mieszany powinny być aż do 12 m. ż. dokarmiane mieszankami hipoalergicznymi
- niemowlęta nie powinny otrzymywać posiłków stałych przez 6 miesięcy, mleka krowiego przez minimum 12 miesięcy, jaj, orzechów i ryb przynajmniej przez 24 miesiące
- przy małym dziecku należy przerwać palenie papierosów (w tym bierne)
Wdrażając dietę eliminacyjną należy upewnić się, że prawidłowo ustalona i modyfikowana w zależności od potrzeb dieta, zapewnia prawidłowy rozwój psychofizyczny dziecka, chroniąc przed wystąpieniem niedoborów.